Modal title

1-     1-  Dehb hastalık mıdır?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), bir hastalık olarak değil, bir nörogelişimsel bozukluk olarak tanımlanır. DEHB, bireyin dikkatini sürdürme, dürtülerini kontrol etme ve hiperaktiviteyi yönetme becerisini etkileyen bir durumdur. Bu bozukluk, genellikle çocukluk döneminde başlar ve yetişkinlikte de devam edebilir. DEHB'yi bir hastalık olarak görmek yerine, bireyin beyin yapısında ve işlevlerinde farklılıklar olduğunu kabul etmek daha doğru olur. Bu farklılıklar, kişinin öğrenme, sosyal etkileşim ve günlük yaşam aktivitelerini etkileyebilir. Ancak, uygun tedavi ve destekle, DEHB'li bireyler yaşamlarını başarılı bir şekilde sürdürebilir ve potansiyellerini gerçekleştirebilirler. Bu yüzden, DEHB'yi tıbbi bir durum olarak tanımlamak, farkındalığı artırmak ve bireylere uygun desteği sağlamak açısından önemlidir. Ancak, DEHB'yi bir hastalık etiketiyle sınırlamak, durumu ve bireyleri anlamada yanıltıcı olabilir.

 2-   Kaç farklı Dehb tipi vardır?

 3 tane dehb tipi vardır;

 • Tip 1 ; Dikkat Eksikliği Bozukluğu: %30-%40 bu tip görülür. Hareketli olmazlar. Dikkat etmekte ve odaklanmakta güçlük çekerler. Unutkan olabilirler ve sık sık hata yapabilirler.

• Tip 2 ; Hiperaktivite Bozukluğu: Sürekli olarak yerinde duramama, huzursuzluk, sabırsızlık, aşırı konuşma ve aşırı hareketlilik gibi belirtiler gösterebilirler.

• Tip 3 ; Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: tip 1 ve tip 2 belirtilerinin beraber bulunduğu tiptir.

 3-  Dehb sebebi nedir?

Dehb genden gelir. Nöropsikolojik bir sorundur. Yani beyinde bazı yerler anatomik olarak farklıdır, bazı yerler daha zayıf çalışır. • Ebeveynlikle alakası yoktur. • Öğretmenlikle alakası yoktur. • Zararlı atıştırmalıklarla alakası yoktur. Bunlar dehb şiddetini etkileyebilir ama sebebi olamaz.

 4-     Dehb işaretlerini gösteren herkes tanı alır mı?

 Hayır. İşaretler teşhis için gerekli ama yeterli değildir. İşaretler var ise test yapılır. İşaretler 12 yaşından önce başlamış, en az iki çevrede (ev-iş, ev-okul) yaşanıyor, klinik sorunlara yol açıyor olmalıdır. Eğitim alanında, sosyal çevrede, davranışlarında problem yaşıyor olmalıdır.

 5-     Dehb tanısı kaç yaşında konulur?

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı genellikle 6 yaşından itibaren konulabilir. Bu yaş sınırı, çocukların okul ortamına girdikleri ve dikkat eksikliği veya hiperaktivite gibi belirtilerin eğitim süreci içinde daha belirgin hale geldiği bir dönemdir. Ancak bazı durumlarda, daha erken yaşlarda da belirtiler gözlemlenebilir ve bir uzman tarafından değerlendirme yapılabilir. Yine de, 4-5 yaşından önce DEHB tanısı koymak zordur, çünkü bu yaşlarda çocukların doğal gelişimsel farklılıkları, DEHB belirtileriyle karışabilir. Tanı koyma süreci, çocuğun davranışlarının çeşitli ortamlarda ve uzun bir süre boyunca gözlemlenmesini içerir ve bu süreçte öğretmenlerin ve ebeveynlerin de geri bildirimleri önemlidir.

 6-     Dehb problemleri yok olabilir mi? Biter mi?

 Büyüdükçe azalabilir ama kendi kendine bitmez. Tedavi olmadan düzelme olmaz.

 7-     Ebeveyn olarak ne yapabiliriz?

Dehb tedavisi için 3 adım uygulanmalı;

• Bilişsel Davranışsal Müdahale

• Eğitimsel Müdahale

• Biyolojik Müdahale (ilaç) Aile-çocuk-okul tedavisi eş zamanlı ilerlemelidir. Tedavi programına ebeveyn-çocuk beraber dahil olmalıdır. Aile tedavi protokollerinde verilen ödevleri uygulamalı ve aile için yapılacak tedavi seanslarına katılım sağlamalıdır.

 8-     Çocuğum yerinde durmuyor. Online destek nasıl fayda sağlayabilir?

 Online bir tedavi sürecinin bir seans odasında yapılacak süreçten çok farkı yoktur. Yerinde durmayan bir çocuk yüz yüze yapılan bir seansta da yerinde durmayacaktır ve bu durumda da psikolog fiziksel bir müdahalede bulunmayacaktır. Seanslar kişinin dehb tipine göre planlanmaktadır. Bu sebeple hiperaktivitesi olan bir çocukla seans boyunca yerinde oturması yerine daha aktif olacağı egzersizler yaparak öğrenme sağlanacaktır. Seansta hem çocuğun hareket ihtiyacı giderilecek hem de öğrenme sağlanacaktır.

 9-     Dehb'li çocuklarda ekran kullanımı uygun değil. Online bir süreç ne kadar doğru?

Ekran kullanımı tek taraflı iletişim (çizgi film), kısa videolar, bilgisayar oyunları gibi durumlarda çocuğun dehb belirtilerinin şiddetlenmesine sebep olabilir. Fakat online bir tedavi sürecinde ekran interaktif bir iletişim aracı olarak kullanılır ve hızlı geçişli videolar, oyunlar içermediği için odaklanma süresi üzerinde negatif bir etki yapmaz.

 10-  Bitkisel ilaçların ve diyetin dehb için faydası olur mu?

 FDA, Kaplan Sadock, DSM'ye ve yapılan araştırmalara göre bir faydası yoktur. Bitkisel ilaçların ve diyetin zararı olmaz ama tedavi için de bir fayda sağlamaz.